بهترین کتاب های فلسفی که برای شروع فلسفه باید خواند

تاریخچه

کتاب فلسفی The Republic گفتگوی سقراطی است که حدود 380 سال قبل از میلاد توسط افلاطون نوشته شده است. بحث‌های زیادی درباره زمان برقراری این گفتگو وجود دارد. بسیاری از افراد معتقدند این گفتگو ممکن است در حوالی جنگ پلوپونز (460 قبل از میلاد) رخ داده باشد. بسیاری کتاب "جمهوری" را مشهورترین اثر افلاطون می‌دانند چرا که به مرور زمان مشخص شد این کتاب یکی از تاثیرگذارترین آثار فلسفه و تئوری سیاست است.

بررسی

هدف اصلی بحث در کتاب The Republic تعیین یک تعریف گسترده از آنچه به عنوان عدالت در یک کشور اجرا می‌شود، است. اینکه مفهوم عدالت در زمانی که این کتاب نوشته شده، چگونه توسط شهروندان بیان می‌شود. چگونه عدالت در یک شهر یا کشور محقق می‌شود؟ (چگونه قوانینی وضع می شود که در دادگاه های حقوقی به شهروندان یک دولت عادل خدمت می‌کند).

بنابراین مکالمه سقراط و افلاطون در این کتاب با سوال (عدالت چیست؟) شکل گرفته و با سوالات دیگر مثل (آیا نمونه‌های واقعی از عدالت در جامعه وجود دارد؟) یا (چه قوانینی ممکن است برای اطمینان از اجرای عدالت انجام شود؟) تکمیل می‌شود.

به طور کلی اگر یک کشور بتواند بر اساس قطعنامه از چنین احکامی پیروی کند کشوری ایده‌آل خواهد شد. اما بسیاری، افلاطون را یک فیلسوف ایده آلیست می‌نامند. بحثی که در این گفتگو مطرح شده ، تلاشی است برای ترسیم خط مشی ممکن و واقع بینانه برای تامین رفاه و توافق سعادتمندانه (زندگی خوب) برای شهروندان دولت: فقط شهروندان ساکن در یک کشور عادلانه.

این کتاب، The Republic، از گفتگویی که برای اولین با در یونان باستان نوشته شده، ترجمه شده است. در واقع می‌توان گف بهترین ترجمه برای کتاب The Republic، ایالت یا دولت ایده‌آل باشد.

هنگامی که افلاطون بحث را در این گفتگو پیش می برد، می‌بیند که باید سوالات مرتبط با تحصیلات شهروندان ایده آل را در بحث خود عنوان کند. سوال‌هایی مربوط به جایگاه هنرهای تجسمی (موسیقی، شعر، نمایش و …) در حالت ایده آل، فلسفه و متافیزیک و … از جمله سوالاتی است که در این کتاب مطرح می‌شود.

مارکوس اورلیوس که بود و چرا به حرف های او گوش می‌دهیم؟

مارکوس اورلیوس قدرتمندترین و مهمترین انسان دنیا بود. او از سال 161 قمری تقریباً دو دهه امپراطور رم بود. اگرچه مارکوس یک حاکم قدرتمند بود ، اما به نظر می رسد مشکلات او به طرز شگفت انگیزی شبیه مشکلاتی است که همه ما روزانه با آن روبرو هستیم. مثلا او با مریض شدن پسرش دچار اضطراب می‌شد، نظر و عقیده دیگران او را نگران می‌کرد و یا سعی داشت عصبانیت خود را نسبت به افراد خودخواه کنترل کند و مهم‌ترین اینکه او گاهی اوقات برای بالا رفتن از تخت پادشاهی خود با مشکل مواجه می‌شد. به همین دلیل نیز این کتاب با گذشت سال‌ها هنوز هم محبوبیت خود را حفظ کرده است.

نوشته‌های این کتاب روشن و واضح است. مارکوس اورلیوس در این کتاب با خودش صحبت کرده و با مشکلاتی که ما هم روزانه با آن مواجه هستیم، مبارزه می‌کند. یکی از جذاب‌ترین نکات کتاب این است که مارکوس هرگز قصد عمومی کردن این یادداشت‌ها را نداشته است. به همین دلیل این کتاب بسیار جذاب است چرا که در هیچ کجای دیگر نمی‌توانید یادداشت‌های خصوصی قدرتمندترین فرد جهان را پیدا کنید.

تاملات یکی از بهترین کتاب های فلسفی دنیا است. امروزه بسیاری از مردم با شنیدن کلمه فلسفه وحشت می‌کنند اما در روم باستان صحبت‌های فلسفی کاملا عادی و رایج بود. در گذشته فلسفه ابزاری مفید برای کنترل استرس ها، چالش ها و مشکلات روزمره زندگی بود (بعدها در طول تاریخ، دین در زندگی اکثر مردم این جایگاه را می‌گرفت و به آنها اصول اخلاقی و قوانینی را می‌داد که باید رعایت کنند.).

فراسوی نیک و بد، مروری جامع بر فلسفه بلوغ نیچه است. این کتاب 269 رساله دارد که طول آن از چند جمله تا چند صفحه متغیر است. موضوعات این کتاب در نه فصل دسته بندی می‌شود. در حالی که هر فصل بحثی جداگانه دارد اما بین آن می‌توان یک تسلسل خطی نیز مشاهده کرد. با این وجود هر نظریه در این کتاب فلسفی دیدگاه متمایزی را ارائه می‌دهد و در خلاصه هر فصل نیز بخش‌های زیادی حذف می‌شود.

بررسی کتاب

در مقدمه نویسنده، فیلسوفان را به جزم اندیشی متهم کرده و فصل اول را به بررسی این ادعا اختصاص می‌دهد. نیچه ادعا می‌کند که هر فلسفه بزرگ در واقع چیزی بیش از اعتراف شخصی نیست. فلاسفه برای توجیه پیش فرض‌ها و پیش داوری‌های خود، سیستم‌های فکری پیچیده ای را ایجاد می کنند. اگر بتوانیم این سیستم را کشف کنیم، خواهیم دید که فیلسوفان عمیقا چه ارزشی دارند و بینشی کلی درباره شخصیت این افراد بدست می‌آوریم.

هیچ فیلسوفی بهتر از نیچه در تفکر خلاق نیست. یک به اصطلاح بت شکن آلمانی که به طور منظم به دیدگاه‌های پذیرفته شده سنتی فیلسوفان دانشگاهی حمله می‌کرد و می‌خواست سکوی ضعیف و سست آنها را از بین ببرد و جایگاه خود تثبیت کند.

متفکران خلاق، افرادی هستند که برای ایجاد ارتباطات، توضیحات و فرضیه‌های بدیع‌، موضوعات و مباحث را به روشهای جدید دوبار تعریف می‌کنند - به طور خلاصه افرادی که می‌توانند موضوعی را بر روی سر خود بچرخانند و آن را به صورت کاملاً جدید ارائه دهند. نیچه آنها را "ارواح آزاد" خواند - کسانی که مایل به پذیرش عقاید تعصب آمیز گذشته نیستند و می‌خواهند خودشان تفکری روشن و جدید داشته باشند.

در فراسوی نیک و بد، نیچه توجه خود را معطوف به چیزی فراتر از زیربنای مفروضات اخلاقی ما نمی کند، از این رو یک انتقاد قدرتمند و جدلی از عقاید تعصب آمیز گذشته و زمان خودش را به راه می اندازد. کتاب او، که یکی از تأثیرگذارترین و بهترین کتاب های فلسفه اخلاقی است.

فقط نمونه ای از تفکر خلاق در کار نیست، بلکه یک استدلال پرشور برای اهمیت آن است. همانطور که نیچه نوشت، "اخلاق در اروپا ... اخلاق حیوانات گله است." اما اگر کسی آماده باشد متفاوت فکر کند و از گله متمایز شود، "اخلاقیات دیگر (و به ویژه بالاتر) ... برای او امکان پذیر است.".

در کتاب فلسفی نقد عقل محض هدف کانت تعیین حد و حدود عقل محض است. او می‌خواهد بداند که آیا می‌تواند بدون کمک حواس و سایر توانایی‌ها این حد و حدود را تعیین کند یا خیر. دانشمندان علوم ماوراءالطبیعه تنها بر اساس عقل محض ادعاهای بزرگی را راجع به ماهیت واقعیت ارائه می‌دهند اما این ادعاها اغلب با یکدیگر در تضاد و تعارض هستند. همچنین شک گرایی هیوم باعث شده که کانت در احتمال متافیزیک نیز شک کند.

کانت کتاب عقل محض را در عصر روشنگری نوشت. این دوره بسیار انتقادی بود و بر اساس یک متافیزیک مکانیکی متأثر از فیزیک نیوتنی بنا شده بود. این دیدگاه مکانیکی با انتقاد از ایده‌آل‌ها باورهای اخلاقی و مذهبی سنتی را تهدید می کند. این کتاب نشان می‌دهد که نقد عقل و شعور به تنهایی و با استفاده از عقل محض می تواند قلمرو عقل را به کاربرد مناسب آن یعنی علوم ریاضیات ربط دهد و متافیزیک و دین ربطی به آن ندارد. او در تلاش است تا اقتدار عقل را با اقتدار دین حفظ کند.

سوال اصلی

سوال اصلی همیشه این است که چه چیز و چقدر می تواند درک و استدلال را مستقل از همه تجربه‌ها شناخت؟ "هنگامی که متافیزیک با این انتقاد وارد مسیر امن یک علم شد ، می تواند به طور کامل تمام قلمرو شناخت‌های مربوط به آن را در بر بگیرد. از این رو می تواند کار خود را کامل کند و آن را به عنوان سرمایه‌ای که هرگز قابل افزایش نیست برای استفاده نسل‌های بعدی کنار بگذارد.

با یک بررسی مقدماتی این احساس برای شما ایجاد می‌شود که چنین متافیزیکی فقط سود منفی برای ما دارد. یعنی با این دستورالعمل به ما می گوید که در استفاده از یک دلیل سوداگرانه، هرگز نباید فراتر از مرز تجربه حرکت کنیم. و در واقع مزیت اصلی دستورالعمل همین است. به محض اینکه دریابیم اصولی که دلالان سوداگری فراتر از مرزهای خود درباره آن اقدام می‌کنند، عقل را گسترش نمی‌دهد این مزیت برای ما مثبت خواهد شد.

کتاب فلسفی تائوت چینگ به ما کمک می‌کند تا اصول تائوئیسم (یک مکتب فلسفی باستانی) که امروزه نیز قابل استفاده است را درک کنیم. تعالیم استاد بزرگ لائوتزو آزمون زمان را پشت سر گذاشته است. او تائوئیسم را در قرن 6 قبل از میلاد ابداع کرد که نسل به نسل منتقل شده است. تائوت چینگ شامل دروس اصلی او است و به بسیاری از زبان‌های زنده دنیا ترجمه شده است.

فلسفه تائوئیسم بر سه رکن استوار است: سادگی ، صبر و شفقت. لائوتزو معتقد است که این سه اصل بزرگترین گنجینه ما هستند. وی در ادامه توضیح می‌دهد که با ساده بودن در کارها و افکار، به منبع وجود برمیگردی. از طریق صب با دوستان و دشمنان می توانید به نتیجه دلخواه خود برسید. و با شفقت و دلسوزی نسبت به خود با تمامی موجودات جهان به صلح خواهید رسید.

سه درس از تائوئیسم که به شما کمک می کند زندگی بهتری داشته باشید:

1. خودتان را در هر لحظه همانطور که هستید بپذیرید.
2. اشتباهات خود را به طور کامل بپذیرید چرا که آن‌ها می‌توانند بزرگترین نقطه قوت شما باشند.
3. برای هماهنگی با تائو به روح خود اجازه دهید تا فضیلت را مجسم کند.

تائوت چینگ یکی از بهترین کتاب های معنوی کلاسیک از فیلسوف بزرگ چینی لائوتزو است. او چهره اصلی مکتب تائوئیسم بوده و این کتاب نیز متن اصلی تائوئیسم به حساب می‌آید.

کتاب تاریخ فلسفه غرب یکی از بهترین کتاب های فلسفی است که نه تنها شما را با فلسفه غرب بلکه با تاریخ و سیاست این منطقه نیر آشنا می‌کند. برتراند راسل تنها یک مفسر بی طرف نیست بلکه یکی از معتبرترین فیلسوفان تاریخ به شما می‌آید. در طول کتاب شما با خلاصه‌ای از تاثیراتی که متفکران بر روی گفتار و لغات داشتند، آشنا خواهید شد و همچنین درباره اینکه از ایده‌های مختلف چه استفاده‌ای کنید، مسائل زیادی را یاد خواهید گرفت.

راسل استدلال‌های هر فیلسوف را به روشی شفاف و منسجم خصوصاً با توجه به زبان مبهم و غیر قابل نفوذی که مجبور بوده است با آن مبارزه کند، ارائه می دهد. در طول کتاب، رفته رفته با فلسفه راسل آشنا خواهید شد. او با بیان آنچه به آن اعتقاد ندارد، به شما نشان می‌ دهد که به چه چیزهایی اعتقاد دارد.

البته لازم به ذکر است که راسل برتراند کامل نیست و در برخی مواقع کلام او مغرضانه و ریاکارانه است. البته تصور یک دید کلی و سخاوتمندانه از فیلسوفان کمی دشوار است. اگر چه گاهی اوقات ممکن است احساس کنید که او برخی مفاهیم را با سرعت پشت سر گذاشته است اما مطمئن باشید بینش شما به طور کلی تضمین می‌شود و بی انصافی است اگر نگوییم که او تمامی استدلال‌های مهم را پشت سر گذاشته است.

کتاب فلسفی دنیای سوفی پرفروش‌ترین رمان فلسفی نروژ به حساب می‌آید. در این کتاب نویسنده با لحنی جذاب و ساده خلاصه‌ای از تاریخ فلسفه را برای خوانند تعریف می‌کند. سوفی آموندسن در آستانه 15 سالگی است که نامه ای از آلبرتو ناکس دریافت می‌کند، فیلسوفی که متعهد می شود به او فلسفه را بیاموزد.

بخش‌هایی که متن درس ناکس را برای سوفی درباره پیشاسقراطی‌ها ، افلاطون و سنت آگوستین می خوانیم با بخش‌هایی که در آنها از زندگی سوفی با مادر خوش فکرش مطلع می شویم، جایگزین می شوند. پس از آن سوفی نامه‌های مرموز دیگری از پدر غایب خود خطاب به فردی به نام هیلده، دریافت می‌کرد.

با نزدیک شدن درس‌های آلبرتو ناکس به این قرن، او و سوفی گمان می‌کنند که آنها صرفاً شخصیت‌های رمانی هستند که آلبرت برای دخترش نوشته است. معلم و دانش آموز نقشه ای را برای درک و احتمالاً فرار از وضعیت خود طراحی می کنند. و پس از آن مسایل عجیب‌تر می‌شود.

روش فیلسوف نروژی، گردر، برای توصیف تاریخ فلسفه جالب و قابل توجه است. متاسفانه در برخی از قسمت‌های کتاب نویسنده با زبانی خشک و رسمی به توصیف متفکران و فیلسوفان می‌پردازد. به همین دلیل برخی از خوانندگان صرفنظر از سنشان وسوسه می‌شوند بخش‌هایی از کتاب که با داستان جذاب سوفی همراه نیست را کنار بگذارند.